2 Mart 2015 Pazartesi

POLİKİSTİK OVER SENDROMUNDA BESLENME TEDAVİSİ

POLİKİSTİK OVER SENDROMUNDA BESLENME TEDAVİSİ
(poli: çok, kisk: içi sıvı dolu kesecikler, over: yumurtalık)
   Polikistik over sendromu (PCOS), üreme çağındaki kadınların % 5- 10’unu etkileyen ve kişinin yaşam kalitesini düşüren bir endokrin hastalığıdır. Overlerde (yumurtalıklar) normalde her ay bir yumurta olgunlaşır,  rahime düşer ve vücuttan atılır. Polikistik over sendromunda yumurtalıklarda birden fazla yumurta olgunlaşmaya başlar, yumurtaların hiç biri döllenmeye uygun hale geçemeden yumurtalıklarda küçük kiskler halinde kalırlar. Bu kişiler her ay yumurtalamazlar hatta bazı kişilerde hiç yumurtlama görülmez. Tipik polikistik overler (çok sayıda kist içeren over dokusu), uzun süre yumurtlama olmaması  sonrasında oluşmaktadır. 
 * PKOS’u olan kadınlarda testesteron (erkeklik hormonun) yüksekliği, insülin yüksekliği, prolaktin (süt hormonu) yüksekliği ve LH (luteinizan hormon) yüksekliği gibi hormonal bozukluklar görülmektedir. Bu hormon bozuklukları uzun dönemde kadınların sağlığında olumsuz etkileri olmaktadır.
    Polikistik over sendromuna neden olan etmenler henüz açıklanamamıştır ancak genetik ve çevresel faktörlerin etkileşimi ile ortaya çıkan bir hastalık olduğu söylenmektedir.
 PCOS'un belirti ve bulguları:  
- Menstrüel düzensizlikler

- Siklüs aralarının uzaması, yılda dokuzdan daha az menstrüasyon olması

- Menstrüasyonun hiç olmaması

- Zamanı bilinmeyen yoğun menstrüel kanamalar

- Gebe kalmanın güçleşmesi

- Yüzde ve vücudun belli bölgelerinde tüylenme artışı (Bu bölgeler, yüzde; çene altı, yanak, bıyık bölgeleri, vücutta ise göğüs, göbek, sırt, bel, omuz, dirsek üstü, uyluk iç yüzü ve diz üstü bölgelerdir).

- Saçlarda incelme ve özellikle alın bölgesinde saç dökülmesi

- Kilo artışı veya obezite (özellikle bel çevresinde kalınlaşma)

- Cilt problemleri

- Akne (özellikle göğüs, sırt ve yüzde)

- Et benleri (özellikle ense ve koltuk altında)

- Boyun, koltukaltı ve kasıklarda cildin kalınlaşması ve renginde koyulaşma

- Depresyon veya anksiyete

- Kalitesiz uyku
 PCOS tanı kriterleri: 
Temel olarak üç tane tanı kriteri vardır:

- Aşırı androjen hormon varlığının belirti ve bulgularının olması veya kan testosteron düzeyinin yüksek olması

- Yumurtlama (ovulasyon) probleminin olduğunu gösteren düzensiz menstrüel siklüsler veya menstrüasyonun olmaması

- Bir veya her iki yumurtalıkta çok sayıda inci gibi dizilmiş kistlerin (foliküllerin) ultrason ile gösterilmesi.
 Tüm bu inceleme neticesinde başka hastalıkların olmadığı kanıtlanırsa ve yukarıdaki kriterlerden en az ikisi varsa PCOS tanısı konulur. Ancak kesin tanı ultrason görüntüsü ile konmaktadır.
 * PCOS görülen kişilerde genellikle insülin direnci, tiroit rahatsızlıkları ve obezite sık görülmektedir.
 Polikistik Over Sendromu bulunan kadınların çoğunda karın bölgesinde yağlanma, kilo vermekte zorlanma, aşırı derecede karbonhidrat tüketimi ve hipoglisemik dönemler (kan şekeri düşmesi) yaşanabilir.

* Kişilerin hastaneye başvurma nedenleri sıklıkla adet görmeye başladıkları dönemden itibaren başlayan adet düzensizlikleridir.
 PCOS Tedavi Yöntemleri:
- Yaşam tarzı değişikliği
- Beslenme tedavisi
- Medikal tedavi
- Psikolojik tedavi
 * İnsülin direncinin varlığı ve ovülasyon düzeni için medikal tedavi uygulanabilir. 
PCOS Beslenme Tedavisi:
. Öncelikle kişi ideal vücut ağırlığına getirilmelidir.
. Düşük glisemik indeks ve düşük glisemik yük ağırlıklı bir diyet programı uygulanmalıdır.
. Günlük alınan enerjinin %55-60’ı karbonhidrat, %15-20’si protein, %30’dan azı yağ ve bunun %10’dan azı doymuş yağlardan sağlanmalıdır.
. Basit şeker ve şeker kaynakları beslenmeden çıkartılmalıdır.
. Omega-3 yağ asidinin diyette arttırılmasının insülin direncini, androjen salınımını azalttığı ve hastalığın seyrini olumlu yönde etkilediği bilinmektedir. Bu nedenle haftada en az 2 kere balık ve gün içinde omega 3 yağ asitleri kaynakları (ceviz, keten tohumu, yeşil sebzeler vs.) tüketilmelidir.
. Günlük posa alımı 30 gramın altına düşürülmemelidir.
2- 3 saat ara ile besin tüketimi gerçekleştirilmelidir.
. İnsülin seviyesini düzenlemeye yardımcı olduğu ve kilo kontrolünü desteklediği için düzenli fiziksel aktivite yapılmalıdır.
. Su tüketimi ihmal edilmemelidir.
 Kilo kaybı ile;
· İnsulin direnci azalır,
. Kan lipid profili düzelir,
· Serum androjen konsantrasyonları azalır,
· Overlerin boyutu ve over kistlerinin sayısı azalır,             
· Yumurtlama ve doğurganlık artar.
 PCOS tanısı konmuş kişilerin önce Kadın Doğum Uzmanı veya Endokrinoloji Uzmanı, daha sonra diyetisyen ile görüşüp tedavinin başlatılması önerilmektedir.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder